برزنامه» بازیهای محلی برز » لاک چوبی (الک دولک)

اساس بازی الک دولک بر روی دو چوب است یکی بلندتر تقریباً بطول 75 سانتیمتر و دیگری کوچک و سبک تقریباً 12 الی 15 سانتیمتر، که اولی را دولک و دومی را الک می نامند و ترتیب بازی بچند قسم است : یکی الک دولک سرسنگی است و آن چنین است که دو سنگ به ارتفاع و فاصله معین از زمین انتخاب کرده یا قرار میدهند و الک را روی آن گذاشته ،سر دولک را به اندازه یک سوم یا یک چهارم (نسبت به طول قامت و دست بازی کن ) زیر الک میگذارند و آن را با نوک دولک به هوا پرتاب میکنند و پس از پایین آمدن آن با دولک هرچه محکمتر به آن زده به طرف دسته بازیکنان مقابل میفرستند، و پس از آنکه الک بزمین افتاد یکی از دسته مقابل ، آن را به طرف دولک که در این هنگام از سنگ بطرف بازیکن بر روی زمین بطور مستقیم قرار دارد پرتاب میکند و میکوشد تا بدان برخورد نماید و در صورت اصابت یک نفر از حق بازی کردن محروم و بازنده محسوب میشود. قسم دیگر الک دولک سردستی است که مخصوص اطفال و کودکان است در این بازی الک را با دست به هوا پرتاب کرده ، با دولک به آن میزنند.

این بازی در شهرها و نواحی مختلف به نامهای گوناگون نامیده میشود، در روستای برز هم به نام "لاکه چوبی" معروف است.

در بازی  الک  دولک  فقط  در شروع  بازی  برای دست گرمی، البته با اعلام قبلی توسط فرد، گروه مقابل  اجازه  تست یک و نهایت سه الک زدن را به هر نفر میدهند.

از ترفند های غیر قابل قبول در این بازی اینکه الک به سمت کنارهای  بازیکنان طرف مقابل  به زیر الک نواخته میشود و در صورتی که از محدوده در نظر گرفته شده خارج شود فرد نمیسوزه و از دور بازی خارج نمیشه  ولی مورد قبول نیست و محسوب نمیشه کسی  از افراد گروه مقابل برای زدن الک و رسوندن آن حرکت نمیکنه و خود الک زن ویا افراد گروه مجبور به جم آوری این الکهای خارج از محدوده میباشند.

از جمله رعایت موارد در این بازی، توجه به کودکان و نوجوانان میباشد که با خطرات برخورد شدید الک به اندامهای حساس  پایین تنه آنها! و مخصوصا قسمت گردن به بالا که باعث ضایعات پوستی یا اندامی برای آنها برای آنها به همراه نداشته باشد. همچنین اشتیاق آنها جهت شرکت در بازی الک دو لک آنها را در دورترین نقطه  و اطراف قرار گیرند که هم شدت و سرعت الک کمتر میباشد و هم برای جم آوری الک و جستجو و گم نشدن و آموزش آنها از جمله موارد در این بازی میباشد.

چنانچه الک در چند قدمی حدود سه گام تا پنج گامی نسبت با سن افراد بزرگسال و جوان و نوجوان و حساب دسترسی به الک و پرتاب  به سمت دولک همون جایی که الک زده شده افتاده باشد،  مسئول پرتاب الک لازمه که به صورت ایستاده و بدون خم شدن الک را  به سمت دولک همان چوب بلند که در محل زده شده قرار دارد پرتاب و دولک را بزند که در صورت برخورد نوازنده الک سوخته و از دور مسابقه خارج میشود و نوبت نفر بعدی گروه میباشد.
 همچنین اگر الک در نزدیکی دولک افتاده باشد  معمولا در حدود یک گام برداشتن وامکان دسترسی کامل به دولک در همچین مواقعی مسئول پرتاب الک لازمه که  نه تنها به صورت ایستاده بلکه چشم بسته الک را به دولک بکوبد .


در این بازی افراد گروه  نوبت زدن  الک در اطراف نوازنده الک ایستاده تا چنانچه گروه مقابل الک  را زدند و برگشت به پشت  محل زدن  الک نرسد!
چون  در بازی های محلی ما رسم اینه که چنانچه الک به پشت  محل زدن  برگشت و از محل زدن عبور کرد افراد طرف مقابل با حضور در محل و زدن الک روی چوب ( مثل بازی پینگ پنگ روی تنیس)  تمام افراد گروه مقابل هر چند عدد روی چوب بتونن الک بزنند به تعداد هر فرد جم میشه و مثال سه نفر گروه مقابل بیست  الک روی چوب خود نواختند  که اگه افراد  حرفه ای باشند معمولا  گروه مقابل از ترفند اینکه  هر فرد به تعدادی که الک زده میتونه خودش الک بزنه و این تعداد الک در یک دست گرفته میشه و با رها شدن توسط چوب بلند دولک  و دست دیگر فرد  به زیر الک نواخته میشود که معمولا سرعت و مسافت بیشتری را طی میکند! و حالا گروه باخته در طرف مقابل قرار میگیرد که الک را بزنند و تا میتونند برگرداندد که از همانجا مجدد مابقی تعداد باقی مانده زده شود البته اگر در گروه فرد قوی  و حرفه ای  حضور داشته باشد درچنین مواقعی ، مسافتهای زیادی پیوده  میشود و حالا  افراد گروه باخته که الک از محل زده شده عبور کرده و این موارد شامل حالشون شده ازآخرین محل فرود الک یا الکهای زده شده توسط گروه، کار ورزشی و مشگلشون شروع میشه  و اینکه از محل فرود آخـــــــــــرین الک تا محــــــــــل زدن الک این مسیر طولانی رو همه افراد گروه مقابل به نوبت  و با نفس  عمیق کشیدن آماده " زو" کشیــــــــــــــــــــــــــــدن میشوند که هر فرد گروه فقط یه بار موقع شروع و تا قطع صدا "زو" کشیـــــــــــــــدن اجازه دارد مسافت را با دویدن  و همراهی افراد دو گروه  تا  قطع صدای فرد واز محل قطع صدای فرد، نفر بعدی گروه شروع به " زو " کشیدن میکند و چنانچه افراد گروه بتوانند تا نقطه زدن الک زو بکشند و به محل  زدن الک برسند  امکان مجدد زدن الک را دارند وگر نه لازمه که به میدان مقابله با الک مراجعه کنند و این طرف و آن طرف برای زدن و جم آوری و پرتاب الک به محل زدن اقدام کنند البته  این بازی با دست هم انجام میشود که  بعلت خطرات برخورد و حفاظت شخصی با چوب  دستی بلند به نام دولک به اندازه یکسان برای همه گروه در اختیار آنها قرار میگیرد همچنین یک چوب  خوش دست  به نام دولک و مورد تایید همه افراد گروه برای زدن انتخاب میشود و برای مقابله  و زدن الک همه افراد گروه از همون چوبهای معمولا یک اندازه استفاده میکنند. ولی در روستا ها و شهرستانها  معمولا زوزن الکها و یا چوبها ممکن هست کمی بیشتر باشد که در حد امکان اندازه طولی الک ها و دولک ها رعایت میشود.  

در محل  ما و در بازیهای شخصی خودم  معمولا این بازی محدودیت سنی  ندارد و افراد مسن و جوان در آن شرکت میکنند  ولی  در گروه بندی ها اگر بر سر افراد برای انتخاب در گروه مشگلی بین دو گروه باشد برای انتخاب یک نفر  ویا تمامی افراد در گروها  به نوبت توسط دو نفر سرگروه  روی چوب  مثل توپ پینگ پنگ  روی تنیس با یک دست  الک روی چوب رها میشود و دو نفر سر گروه شروع به زدن الک روی چوب بلند دولک  با یک دست میکنند فرد موقع شروع زدن الک روی چوب  میگوید کیله کیله و فرد سر گروه مقابل در پاسخ میگوید پشت کیله و هر سر گروهی که بیشتر روی چوب دولک الک بزند نفر" یار" حق اول انتخاب  و تمام افراد گروه یا یک نفر حرفه ای با سر گروه که تعداد بیشتری نسبت به سر گروه دیگر الک زده  برای رفع مشگل انتخاب افراد  بین دو گروه میباشد.

منبع : http://www.bayatcars.ir/view/4964.aspx

فرستنده : سید حامد حسینیان برزی




برای ثبت نظر خود، باید ابتدا به سیستم وارد شوید
» نظرات
اکبر چهرزاد - ۰۵ تير ۱۳۹۰ ۱۹:۳۴
ممنون آقا حامد از متن فوق ...
جالب بود ..
انشاا... بصورت مفصل در فرصت مناسب بازی " لاکه چوبی " برز را به تفسیر بیان میکنم ...
... ودر آخر بازی ...
زووووو کشیدنی با این مصرع :

اَ لَکم ... دولَــکَم ... چرخ فَـلــَکَـم ... علی میگه زووووووووووووووووووووو ( نام شخص زووکش )